شرایط تشکیل و ژنز فسفات

پس از کشف اهمیت حیاتی ترکیبات فسفات بویژ ه درغنی سازی خاک و بهبود خاک های زراعی، مطالعات فراگیر به منظور دستیابی روز افزون به این ترکیبات آغاز شد. زمین شناسان در پی انجام این مطالعات دردهه های اخیر، مدل های مناسب جهت شناخت ژنز این کانسارها را ارائه نمودند . استفاده از مدل های مزبور، منجر به شناسایی ذخایر عظیم فسفات در جهان شد.

زمین شناسان ذخایر فسفات جهان را از نظر منشأ و نحوه تشکیل به دوگروه اصلی، نهشته ها ی رسوبی و فسفات های آذرین تقسیم نمودند. زمین شناسان معتقدند که گرچه کانی های فسفاته درسنگ های دگرگونی نیز دیده شده ولی هرگز بعنوان کانسار پدیدار نشده اند. فسفر عنصر اصلی بسیاری از موجودات زنده بوده و در قسمتهایی سخت بدن آنها نظیر دندانها، استخوان و پوسته برخی سخت پوستان و صدف بعضی از بازوپایان یافت م ی شود. این فسفر پس ازمرگ جانور به صورت آپاتیت فرانکولیت تغییر شکل می دهد. مهمترین منابع فسفات دنیا را کانسارهای رسوبی تشکیل می دهند. حدود 85 درصد فسفات دنیا راکانسارهای رسوبی و 15 درصد آن از کانسارهای آذرین به دست م یآید. همچنین درسنگهایی آذرین و دگرگونی مقادیر اندکی فسفر وجود دارد که در اثر تجز ی ه و شستشو بصورت اسید فسفریک محلول جدا شده و سپس به صورت های مختلف ته نشست یافته و بدین ترتیب نهشته های فسفات دار راتشک یل م ی دهند. پاتیت همراه با کمپلکس های آذرین آلکالن و کربناتیت در ریفت های داخل قاره تشکیل شده است . فلوئوروآپاتیت مهمترین کانی فسفات سنگهای آذرین است که حاوی مقدار قابل توجهی عناصر کمیاب می باشد.