تشکیل کانیهای رسی

رس­ها در محیط­هایی تشکیل می شوند که آب با سنگ در واکنش باشد که این واکنش ممکن است در فصل مشترک لیتوسفر –اتمسفر یا لیتوسفر - هیدروسفر صورت بگیرد. این کانی­ها در دماها و فشارهایی که آب به صورت مایع می­باشد، شکل می­گیرند.  کانی­های رسی از دگرسانی سیلیکات­های آلومینیوم یا از طریق هوازدگی و یا به صورت گرمابی تشکیل می­گردند.

کانی­های رسی از هوازدگی سنگ­های غنی از آلومینیوم مثل شیل­ها، ماسه سنگ­ها، سنگ­های آهکی، سنگهای غنی از آلکالی فلدسپار، نفلین سینیت­ها، بازالت­های آلکالن، کالک آلکالن و گرانیت­ها در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب تشکیل می­شوند. که تحت هوازدگی شیمیایی در سطح زمین که از لحاظ ترکیب شیمیایی و کانی­شناسی تغییر حاصل می­کند. که این سنگ­ها تمام کا نی­های آنها تحت هوازدگی شیمیایی به استثنای کوارتز قرار می­گیرند. برخی از کانی­های رسی  از دگرسانی خاکسترهای آتشفشانی که تحت شرایط در یایی در طول زمان زمین شناسی به صورت تنها  یا مخلوطی با شیل و آهک ته نشین شده­اند .(Grim, 1968) دگرسانی گرمابی سنگ­های آذرین نفوذی و آتشفشانی منجر به تشکیل کائولینیت می­گردد. در حالیکه اسمکتیت ممکن است در مناطق سردتر تشکیل شود. مونت موریلونیت توسط دگرسانی مواد آتشفشانی و سنگ­های بازیک تشکیل می­شود .مونت موریلونیت­های مشتق شده از سنگ­های  ولکانیکی در محیط­های در یاچه­ای، دریایی و خشکی شکل می گیرند .(Odin , 1985) نوع کانی­های رسی که از دگرسانی فلدسپار حاصل می­شوند به pH محیط بستگی دارند. در حقیقت دو عامل اصلی کنترل کننده­ی تشکیل و پایداری کانی­های رسی، میزان آبشویی و pH-Eh آب خاک می­باشد که هر دو عمدتا" توسط  آب و هوا تعیین می شود. وضعیت و ترکیب سنگ میزبان یا رسوب نیز حائز اهمیت است. در شرایط pH اسیدی و دمای کمتر از 280 درجه سانتی گراد کائولینیت و در دمای بیش از 280 در جه سانتی­گراد و در محیط اسیدی، پیروفیلیت تشکیل می­شود. ائلیت کانی رسی شاخصی است که در جایی که میزان  آبشویی، مانند بسیاری ازخاک­های نواحی معتدل محدود باشد، تشکیل می­شود. تشکیل ائلیت یا سریسیت در محدوده­ی pH بین پایداری فلدسپار پتاسیم و کا ئولینیت – پیروفیلیت است. مونت موریلونیت در pH قلیایی شکل می­گیرد. بر اساس فاکتورهای آب و هوای کانی­های رسی این­ گونه تقسیم بندی می­شوند:

در شرایط آب و هوایی خشک، اسمکتیت و در شرایط آب و هوای نیمه مر طوب، ائلیت و در شرایط آ ب و هوای گرمسیری یا نیمه گرمسیری یا آب و هو ای گرم و خیلی مرطوب کائولینیت و در شرایط آب و هوای گرم و خشک ورمیکولیت تشکیل می­شود.